آیا «سرگذشت استعمار» همان کتاب تاریخی مطلوب ماست؟
تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۳۰۵۸۳
حدود یک سال پیش، حوزه هنری کودک و نوجوان پویش «هیس‌طوری» را براساس این مجموعه کتاب آغاز کرد؛ پویشی که نام آن از عنوان کتاب هم مشهورتر شد و شاید جانی دوباره به این مجموعه داد. این یادداشت سرگذشت استعمار است. در مورد اینکه چطور یک کتاب می‌تواند فراتر از کتاب باشد.
«هیچ نوجوانی این کتاب رو نمی‌خونه!»
کتاب سرگذشت استعمار را سال ۹۸ در یک گوشه کتابفروشی سوره مهر پیدا کردم، احتمالا آن زمان هیچ‌کس غیر از ناشر و من از وجود چنین کتابی اطلاع نداشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هیس‌طوری، تولد دوباره سرگذشت استعمار
آشنایی با هیس‌طوری باعث شد باور کنم یک کتاب فارغ از متن می‌تواند تولد دوباره‌ای داشته باشد. من هم مثل بسیاری از دانش‌آموزها از ویترین اپلیکیشن شاد به کانال هیس‌طوری رسیدم. در درجه اول عنوان کانال و بازی با کلمه «هیستوری» و «هیس‌طوری» برایم جالب بود. همان ابتدا کنایه اسم را گرفتم، تاریخی که کسی از آن حرف نمی‌زند. هیس‌طوری!
محتوای کانال، طرح‌های گرافیکی و کلیپ‌هایی بود که نکات کوتاهی در مورد تاریخ استعمار بیان می‌کرد. از نظرم بی‌نهایت جذاب بودند. کانال را برای معلم تاریخ مدرسه‌مان فرستادم وگفتم که حتما ازآن استفاده کند. نمی‌دانم دقیقا چه زمانی متوجه شدم هیس‌طوری درحقیقت همان «سرگذشت استعمار» است که سروشکل تازه‌ای پیدا کرده و لباس‌های نوجوان‌پسندتری پوشیده است. بعدتر وقتی تلاش چند نوجوان برای شرکت در پویش هیس‌طوری و علاقه‌شان به خواندن کتاب سرگذشت استعمار را دیدم، احساس کردم که هیس‌طوری در کار خودش موفق بوده است.
آیا سرگذشت استعمار همان کتاب تاریخی مطلوب ماست؟
پس از مطالعه بقیه جلدهای مجموعه، تازه متوجه نظام کلی آن شدم. هر جلد از کتاب به‌صورت جغرافیایی به بخشی از سرزمین‌های استعمارشده می‌پردازد. برای مثال، یک جلد در مورد آفریقاست، یک جلد در مورد هند و جلدهای پایانی هم به‌طور اختصاصی به ایران می‌پردازد. حجم هر جلد و همین‌طور هر فصل کم است و همین خواندن کتاب را ساده می‌کند که برای نوجوان‌ها هم جذاب است. زبان کتاب روان است و شما برای فهم جملات دچار مشکل نمی‌شوید و بسیار سریع‌تر از آن چیزی که فکرش را می‌کنید، پیش می‌روید. نویسنده تلاش کرده در هر چند فصل به‌دنبال یک شخصیت خاص برود، مثلا چند فصل ماجرای کریستف کلمب را روایت می‌کند، چند فصل از یک برده سیاهپوست که الماسی را زخم پایش پنهان کرده می‌گوید و همین موجب می‌شود شما احساس کنید با داستان‌های کوتاه پیوسته مواجه هستید. انسجام کتاب در جلدهای پایانی بیشتر هم می‌شود.
این کتاب، مطلوب نوجوانان است؟
اما به دلایلی هنوز هم پاسخم به پرسش ابتدای این بخش منفی است. سرگذشت استعمار یک کتاب تاریخی مطلوب نوجوانان نیست. اولین نکته منفی قابل‌توجه تقسیم‌بندی جغرافیایی اتفاقات است. فکر کنید شما به‌عنوان مخاطب کتاب، یک‌بار داستان استعمار آفریقا را می‌خوانید و روایت را از قرن ۱۵تا ۱۹ دنبال می‌کنید. اما وقتی سراغ جلد بعدی می‌روید (که قرار است ماجرای استعمار کشور دیگری را روایت کند) دوباره در نقطه اول هستید؛ در همان قرن۱۵! دوباره کریستف‌کلمب آمریکا را کشف می‌کند، دوباره کشتی ماژلان دنیا را دور می‌زند و ... . به نظر همین تکرار، خواننده را (خصوصا نوجوان کم‌حوصله را) خسته می‌کند. موقع خواندن کتاب وقتی به جلد پنجم رسیدم و دیدم دوباره قرار است کریستف کلمب آمریکا را کشف کند به‌طور جدی سرخورده شدم و از خودم پرسیدم «چرا دوباره باید از اول تا آخرش را طی کنم؟»
درضمن این دسته‌بندی جغرافیایی و رفت وبرگشت تاریخی باعث می‌شود نظم تاریخی منظمی درذهن خواننده نوجوان شکل نگیرد؛ نکته‌ای که به‌نظرم پاشنه آشیل آموزش تاریخ است. نوجوان‌ها اطلاعات پراکنده و متعدد تاریخی دارند اما نداشتن فهم دقیق از علت و معلول حوادث و سیرهای تاریخی، موجب می‌شود تحلیل تاریخی نداشته باشند یا اساسا به تحلیل‌های غلط و متفاوتی برسند و توهم دانستن پیدا کنند.
شاید نوجوان ۱۳ساله نداند که شرق کجاست و غرب کجا
گذشته از این موارد کتاب هیچ تصویری ندارد. چه تصویر به معنای طرح گرافیکی مرتبط بین صفحات، چه به معنای تصویری که با استفاده از کلمات در ذهن خواننده ساخته می‌شود. مکان‌های جغرافیایی در این کتاب فقط یک اسم هستند، مثلا نویسنده بارها در مورد تفاوت بین کمپانی هند‌شرقی و هند غربی صحبت می‌کند، آیا به این فکر کردیم که شاید نوجوان ۱۳ساله نداند که شرق کجاست و غرب کجا؟ هند دقیقا در کجای جهان قرار دارد؟ چرا استعمارگران ناچار شدند آفریقا را دور بزنند؟ علاوه بر نداشتن تصویر جغرافیایی، شخصیت‌ها نیز هیچ تصویری ندارند. ما چند صفحه در مورد یک شخصیت تاریخی می‌خوانیم اما در صفحه بعدی به‌سرعت فراموشش می‌کنیم، چون آن شخصیت فقط یک اسم است. همه این موارد در کنار هم سبب می‌شود حتی اگر ۱۵جلد کتاب را بخوانیم هم درنهایت چیزی (به‌جز جزئیاتی حکایت‌وار از تاریخ) دستمان را نگیرد و شاید اگر پویش هیس‌طوری وجود نداشت، سرگذشت استعمار به فراموشی سپرده می‌شد.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: استعمار روایت کتاب تاریخی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۳۰۵۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مشارکت ۳۱ استان کشور در دومین دوره جشنواره ملی دوست من کتاب
به گزارش خبرگزاری مهر، عاطفه زارعی عصر چهارشنبه در اختتامیه جشنواره ملی شعر و داستان کودک و نوجوان «دوست من کتاب» ضمن تبریک روز بزرگداشت مقام معلم اظهار کرد: همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران است و هر کجا خبری از تمدن، پیشرفت و توسعه به گوش می‌رسد سرنخ‌هایی از کتاب و کتابت به خوبی مشهود است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه دومین اختتامیه جشنواره ملی شعر و داستان کودک و نوجوان با حمایت‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محافل ادبی در کشور و استانها شکل گرفته است افزود: هدف این جشنواره شناسایی استعدادها و پرورش اندیشه‌ها در راستای غنی‌سازی و ترویج فرهنگ و ادبیات ایران است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان با اشاره به اینکه همچنین هدف از این جشنواره شناخت واقع‌بینانه از ادبیات کودکان و نوجوانان و تلاش مستمر برای پی بردن به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالقوه آنهاست خاطرنشان کرد: حمایت، هدایت و راهبری بالیدن به نسل نوجوانی است که اندیشه ورز جستجو کند، بخواند، بپرسد، بنویسد و روی پای فرهنگ کشور خود بایستد.
وی تصریح کرد: با توجه به رسالت و مأموریت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مبنی بر ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی؛ راه اندازی محفل‌های ادبی و از دل این محفل «جشنواره ملی شعر و داستان دوست من کتاب» متولد شد.
زارعی با بیان اینکه آئین «اختتامیه نخستین دوره جشنواره دوست من کتاب» تیرماه ۱۴۰۰ برگزار شد و امروز ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ شاهد برگزاری دومین دوره اختتامیه هستیم ادامه داد: امروز گرد هم آمده‌ایم تا شعر و داستان‌های ارسالی درباره کتاب و اهمیت آن را تأکید کنیم.
وی با اشاره به اینکه در کنار محفل ادبی، محفل قرآنی نیز در کتابخانه‌های عمومی شکل گرفت خاطرنشان کرد: به همین دلیل بخش ویژه دومین دوره جشنواره با محوریت قرآن و عترت پیامبر اسلام (ص) تعریف شد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان با بیان اینکه در مرحله اول جشنواره دوست من کتاب ۱۹ استان مشارکت داشتند و در مرحله دوم ۳۱ استان مشارکت کردند گفت: نقطه قوت این جشنواره حضور چهره‌های برجسته ادبی به عنوان داوران این جشنواره است که از تک تک آنها باید قدردانی کنیم.
زارعی در ادامه اضافه کرد: در این جشنواره ۸۵۰ اثر از ۳۱ استان ارسال و مورد داوری قرار گرفته است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان همدان خاطرنشان کرد: این جشنواره در دو بخش شعر و داستان ۳۷ برگزیده دارد و در مجموع از ۴۲ نفر تقدیر می‌شود.
وی در پایان متذکر شد: امیدوارم با شناخت عمیق و واقع‌بینانه از کودک و نوجوان و با اشتراک دانش شخصی شاهد رشد، شکوفایی و مانایی ادبیات کودکان و نوجوان باشیم.
کد خبر 6094663
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند